Deebii Gaaffiiwwan Irra Deddeebiin Gaafataman

Haala daangeffame keessatti-hammeenya bu’aa taatee tokkoo fi caccabni qabeenya dhuunfaa irratti argamu fayyaa fi nageenya hawaasaa ykn dinagdee hawaasaa balaadhaaf saaxiluu fi dhiisuu isaa irratti hundaa’uun-FEMAn qabeenya dhuunfaa irraa caccabaa buqqisuun Sagantaa Gargaarsa Mootummaa jalatti ulaagaa guutuu akka qabu murteessuu ni danda’a. Haala akkasii keessatti, FEMA  mootummoota naannoo, naannoo, gosa ykn naannoo waliin ta’uun naannoo addaa karaa bishaanii dhuunfaa dabalatee qabeenya dhuunfaa irraa caccabaa balleessuun ulaagaa guutuu qabu adda baasuuf hojjeta. Caccabaa buqqisuun nama dhuunfaa ykn garee namoota dhuunfaa daangeffame qofa fayyadamoo taasisuu osoo hin taane, faayidaa ummataaf ta’uu qaba.

Balaa  irraa caccabaa balleessuuf gargaarsa hatattamaa yoo barbaaddan, naannoo keessanitti Sararri Ho’aa Qulqullina Rakkoo (Crisis Cleanup Hotline) qophaa’uu isaa ilaaluuf ilaalaa.

Balaa guddaa pirezidaantiin labse Gargaarsa Dhuunfaatiif kan murtaa’e jalatti, kutaan biyyaa, gosti ykn naannoon tokko Gargaarsa Hojii Dhabdummaa Balaa (DUA) gaafachuu danda’a. DUAn maallaqaan kan deeggaramu FEMA irraa yoo ta’u, FEMA fi Bulchiinsa Qaxarrii fi Leenjii Kutaa Hojjetaa (DOL) (ETA) tiin hojiirra oola. DOL-ETAn Ejensii Humna Hojii Mootummaa waliin ta’uun namoota lubbuun hafan kanneen sababa balaa kanaan hojii dhabanii ykn hojii isaanii argachuu hin dandeenyee fi lamaan isaanii iyyuu ulaagaa guutuu DUA hunda guutanii fi faayidaa hoji dhabdummaa biroo kamiyyuu mootummaa irraa argachuuf ulaagaa hin guunne gargaarsa hoji dhabdummaa kennuuf hojjeta. 

Gosoota gargaarsa balaa irra caalaan isaaniif, FEMA miidhaa balaan isin mudate karaa sakatta’iinsa bakka jirutti ykn fagootti taasifamuun mirkaneessuu qaba. Erga iyyata kee galchitee booda, hojjettoonni FEMA ykn inspeektarri tokko guyyoota hedduu keessatti yeroo dachaa bilbilee yeroo inspeekshinii kee xumuruuf ni beellama. Lakkoofsi isaanii akka hin beekamneetti ykn akka lakkoofsa bilbilaa daangeffameetti mul’achuu danda’a.

FEMA inspeekshinii keessan ilaalchisee yoo isin qunnamuu dadhabe xalayaan isiniif ergama. Maaloo qajeelfama xalayaa keessatti FEMA qunnamuu fi sakatta’iinsa keessan saganteessuuf kenname hordofaa. Xalayaa irratti hundaa’uun hanga tarkaanfii barbaachisaa ta’e fudhattutti iyyanni kee kana caalaa adeemsifamuu hin danda’u.

Adeemsa gargaarsa balaa irra deebiin hin dhiyeessinaa ykn iyyata haaraa hin uuminaa. 

Maallaqni namoota balaa irraa hafan gargaaruuf karaa hunda caaludha. Buusiin maallaqaa dhaabbati tola ooltummaa kun fedhii hatattamaa dafee akka furuuf isa dandeessisa. Yoo tola ooltummaa barbaadde,  Dhaabbilee Tola Ooltummaa Biyyaalessaa Balaa Keessatti Socho’an daawwachuudhaan dhaabbilee amanamoo naannoo balaan kun itti dhaqqabe keessatti socho’an argachuu dandeessa.

Akkaataa itti gargaaruu dandeessan odeeffannoo dabalataaf, fuula  Tola Ooltummaa fi Arjooma keenya daawwadhaa.

Fuula Hojii FEMA qorachuun kan siif malu argachuu fi carraawwan yeroo ammaa maal akka jiran ilaaluu dandeessa.

Gargaarsa FEMA iyyachuuf, kanneen kee dhiyeessuu si barbaachisa:

• Teessoo kee koodii ziip waliin 
• Haala mana keessan miidhame, yoo beekame 
• Odeeffannoo inshuraansii, yoo jiraate 
• Lakkoofsa Wabii Hawaasummaa 
• Lakkoofsa bilbilaa bakka itti qunnamuu dandeessan 
• Teessoo beeksisa elektirooniksii argachuuf teessoo poostaa ykn imeelii argachuu dandeessan 
• Galii waggaa maatii
• Odeeffannoo herregaa, gargaarsi keessan karaa kallattiin akka kennamu yoo barbaaddan

Labsiin balaa kun naannoowwan kamtu gargaarsa Federaalaa argachuuf ulaagaa guutuu akka qabu ibsa. Naannoo keessan labsamee jiraachuu isaa ilaaluuf:

1.  DisasterAssistance.gov daawwadhaa.
2. Magaalaa ykn koodii ziip kee  sanduuqa ilaalchaa keessa galchi.
3. Kaawuntii/waldaa kee “kaawuntii labsame” jalatti barbaadi.

Iyyanni gargaarsa balaa FEMA akkaataa idileetti guyyaa labsiin balaa irraa eegalee guyyoota 60f fudhatama, garuu yeroon xumuraa iyyannoo balaa tokko tokko keessatti daran dheerachuu danda’a.

Odeeffannoo keessan toora interneetii  DisasterAssistance.gov irratti iyyachuu ykn haaromsuu dandeessu, Sarara Gargaarsa FEMA 800-621-3362 bilbiluu, ykn karaa appii mobaayilaa FEMA.

Yoo tajaajila viidiyoo dabarsuu (VRS), tajaajila bilbilaa mata duree qabu, ykn tajaajila qunnamtii biroo fayyadamte, tajaajila sanaaf lakkoofsa kee FEMAf kenni.

FEMA baasii mana jireenyaa kiisha keessaa ba’eef Deebi’ee Baasii Mana Jireenyaa (LER)  kennuu danda’a, garuu baasii kun karaa biraa kan akka inshuraansii yoo hin haguugamne qofa.

LER’f ilaalamuudhaaf,  ulaagaalee bu’uuraa gargaarsaaf  ulaagaa guutuu qabda akkasumas FEMAn manni kee jiraachuu akka hin dandeenye, dhaqqabamaa akka hin taane, ykn balaan yeroo dheeraaf addaan cituu faayidaatiin kan miidhame ta’uu isaa mirkaneessuu qaba. Akkasumas sanadoota mirkanaa’uu danda’an kan akka nagahee baasii mana jireenyaa keessanii dhiyeessu qabdu.

Akka seeraatti FEMAn faayidaa karaa inshuraansii kennamu dachaa gochuu hin danda’u. Imaammattoonni inshuraansii hedduun uwwisa Baasii Jireenyaa Dabalataa (ALE) ykn Itti Fayyadama Dhabuu (LOU) kan of keessatti qabatu yoo ta’u, kunis yeroo sababa balaatiin mana keessan keessa jiraachuu hin dandeenyetti baasii mana jireenyaa uwwisuuf maallaqa kenna. Yoo inshuraansii kee ALE ykn LOU hin dabalanne, ykn maallaqni inshuraansii keetiin kenne baasii mana jireenyaa kee hunda kan hin haguugne yoo ta’e, sanada inshuraansii kee FEMAtti dhiyeessuun akka Deebi’ee Baasii Mana Jireenyaatti ilaalamuu dandeessa.