Fakapapauʻi ʻoku ʻAʻana ʻa e ʻApi pe Nofoʻanga

Tohi Fakamoʻoni ʻo e ‘Api Nofoʻanga

Tohi Fakamo’oni ‘o e Tokotaha Ma’u ’Api

Fakalahi Ofe’ingofua

ʻOku fiemaʻu ʻa e FEMA ke fakapapauʻi naʻa ke nofo ʻi he tuʻasila ʻi hoʻo tohi kole ko hoʻo ʻuluaki nofoʻanga kimuʻa pea toki ʻomi ʻa e faʻahinga tokoni IHP lahi taha. ʻOku toe fiemaʻu foki ʻa e FEMA ke fakapapauʻi naʻa ke maʻu ho ʻapi kimuʻa pea ke toki fai ha Fakalelei ‘Api pe Tokoni Fetongi ‘api.

Ko e konga ʻo ʻetau feinga ke fai vave ʻa e tokoni ki he fakatamaki pea fakasiʻisiʻi ʻa e kavenga ʻi he kau tohi kole, ʻoku mau feinga ke fakapapauʻi ʻa e nofo mo e tokotaha ʻoku ʻaʻana ʻaki hono fakaʻaongaʻi ha fekumi ki he ngaahi lekooti ʻa e kakai.

Kapau ‘e ʻikai ke mau lava ʻo fakapapauʻi naʻa ke nofo pe maʻu ʻa e ʻapi naʻa ke hiki ʻi hoʻo tohi kole, te mau kole atu ke ke ʻomai ha ngaahi fakamatala fakapepa ke fakamoʻoniʻi ʻaki ʻa e nofo mo e/pe tokotaha ʻoku ʻaʻana ke tokoniʻi kimautolu ke fakapapauʻi pe ʻoku ke kau he maʻu ha tokoni.

FEATURED
Graphic
A red house with a white roof and a road

ʻOku mahino kiate kimautolu ʻe lava ke faingataʻa hono ʻomi ʻo e ngaahi fakamatala fakapepa hili ha aʻusia ha fakatamaki. Ne mau toki fakahoko kimui ni mai ha ngaahi tuʻutuʻuni foʻou ke fakasiʻisiʻi ʻa e ngaahi makatukia’anga kuo a’usia ‘e he ngaahi kakai ‘oku ‘ikai totonu kenau pehee.

ʻOku tali ʻe he FEMA he taimi ni ha faʻahinga fakamatala fakapepa lahi ange ke fakapapauʻi ʻa e tokotaha ha’ana mo nofo’anga, pea toe tali foki mo e ngaahi fakamatala fakapepa mei ha ngaahi ʻaho lahi ange ʻi he meʻa ne mau tali ʻi he kuohili.

Lau fekau’aki mo e ngaahi liliu fo’ou ki he Tu’utu’uni ki he Tokoni Fakafo’ituitui..

Tohi Fakamoʻoni ʻo e ‘Api Nofoʻanga

ʻOku tali ʻe he FEMA ʻa e ngaahi fakamatala fakapepa ko ʻeni ko ha fakamoʻoni naʻa ke nofo ʻi ho ʻapi kimuʻa pea toki hoko ʻa e fakatamaki. Ko e meʻa pē ʻoku fie maʻú ke ke ʻomi ha taha ʻo e ngaahi fakamatala fakapepa ʻoku hiki atu ʻi laló.

  • Lisi pe aleapau ki he ’api nofoʻanga.
  • Ngaahi talitotongi nofo ’i ha ’api nofo totongi.
  • Tohi moʻua (ʻuhila, vai/veve, mo e ala meʻa pehe).
  • Totongi ʻa e konga ʻoku pipiki ki ai.
  • Fakamatala pa’anga pangikee pe kaati fakamo’ua.
  • Laiseni fakaʻuli, kaati fakafonua, pe kaati lesisita fili.
  • Fakamatala kakai faka’ofisiale.
  • Mo’ua fakafalemahaki.
  • Ngaahi fakamatala fakapepa ʻo e kautaha tokoni fakasosiale (e.g. meʻatokoni tufa ki he kau vaivai/faingata’a’ia).
  • Lesisita meʻalele.
  • Ngaahi Fuakava Fakapepa ki he Nofo Fonua pe ngaahi meʻa fakapepa kehe ʻo e fakamaauʻanga.
  • Tohi pe meili naʻe ʻave ki hoʻo tuʻasila mei ho’o ngaue’anga, Tokotaha Fakafofonga Kakai, kautaha tokoni fakasosiale, ʻapiako fakalotofonua pe vahefonua ako, tokotaha ʻoku ʻaʻana pe pule ’o e kelekele ’o ha fanga ki’i fale.

Ko e lahi taha ʻo e ngaahi fakamatala fakapepa ʻe lava ke tala ’aho ʻi loto he taʻu ʻe 1 kimuʻa e fakatamaki mo e/pe ʻi he vahaʻataimi ʻo e mahina ʻe 18 ʻo e tokoni.  Neongo ia, kuopau ke tala’aho hoʻo laiseni fakaʻuli, kaati fakafonua, pe kaati lesisita fili kimuʻa pea hoko ʻa e fakatamaki pea te’eki ke ʻosi e taimi ngaue’aki ʻi he taimi ʻoku ke ʻave ai ha tatau ki FEMA.

Tohi Fakamo’oni ‘o e Tokotaha Ma’u ’Api

ʻOku tali ʻe he FEMA ʻa e ngaahi fakamatala fakapepa ko ʻeni ko ha fakamoʻoni naʻa ke maʻu ho ʻapi kimuʻa pea toki hoko ʻa e fakatamaki. Ko e meʻa pē ʻoku fiemaʻú ke ke ʻomi ha taha ʻo e ngaahi fakamatala fakapepa ʻoku hiki atu ʻi laló.

  • Tohi fakamo’oni ma’u ’api.
  • Meʻa fakapepa ʻo e mokesi.
  • Meʻa fakapepa malu’i ’o e Kau Ma’u ’Api.
  • Talitotongi tukuhau ʻo e koloa pe tohi moʻua.
  • Tohi fakamoʻoni pe hingoa ʻo e ʻapi.
  • Ngaahi aleapau fakatau ʻapi.
  • Ko e tohi tuku mo e fuakava fakaʻosi (mo e tohi fakamoʻoni mate) ʻoku ne fakahingoa koe ko e ʻea ki he koloa.
  • Ngaahi talitotongi ki he ngaahi monomono lalahi pe monomono ʻi loto he taʻu ʻe 5 kimuʻa e fakatamaki.
  • Tohi na’e teuteu’i hili ʻa e fakatamaki mei ha tokotaha pe pule ’oku ’a’ana ’a e kelekele pe fanga ki’i fale iiki pe tokotaha fakafofonga kakai ʻoku nau feau e ngaahi fiemaʻu ’a e FEMA.

Ko e lahi taha ʻo e ngaahi fakamatala fakapepa ʻe lava ke tala ’aho mo ia ʻi loto he taʻu ʻe 1 kimuʻa e fakatamaki pe ʻi he vahaʻataimi ʻo e mahina ʻe 18 ʻo e tokoni.

alert - info

Ko e founga vave mo faingofua taha ke ʻave FEMA hoʻo meʻa fakapepa ke fakamoʻoniʻi ʻaki ʻoku ʻi ai ha meʻa pe ko e tokotaha ʻoku ʻaʻana ko hono ’ohake hangatonu kinautolu ʻi he ʻinitaneti ki he DisasterAssistance.gov

Fakalahi Ofe’ingofua

Neongo ʻoku mau ʻamanaki ʻe hoko ʻa e ngaahi liliu kimui ni ke tali ha faʻahinga fakamatala fakapepa lahi ange ke faingofua ange ai ʻa e founga tokoni ki he fakatamaki, ’oku mahino’i ’e he FEMA ʻe lava ke aʻusia ʻe he kau hao moʻui mei ha fakatamaki ha ngaahi tukunga ʻe niʻihi ha faingataʻa lahi ange ʻi hono tanaki ha ngaahi fakamatala fakapepa pau. Ko hono ola, kuo fai ʻe he FEMA ha ngaahi liliu ki he tuʻutuʻuni kimui ni ke toe lava ʻo feliliuaki ke fakaʻata ʻa e kau tohi kole ʻoku ʻikai ke nau lava ʻo ʻomi ʻa e faʻahinga fakamatala angamaheni ke ʻomi ha ngaahi fakamatala tohi nima fakaha meiate kinautolu ko e faingamalie faka’osii pe ia ’i ha ngaahi tukunga pau.

Tohi Fakamoʻoni ʻo e ‘Api Nofoʻanga

Kapau ko hoʻo nofoʻanga kimuʻa he fakatamaki ko ha ʻapi telefoni toʻotoʻo pe taulani pea ʻoku ʻikai ke ʻi ai haʻo ngaahi founga ʻoku tali lelei, ʻe lava ke tali ʻe he FEMA ha fakamatala fakaha falala’anga mei he tokotaha kole ko ha feinga fakaʻosi, koeʻuhi ko e ngaahi faingataʻa ʻi hono maʻu ʻo e ngaahi founga angamaheni ʻo e fakamatala fakapepa ki he faʻahinga ʻapi ko ʻeni.

ʻE lava foki ke tali ’e he FEMA ha fakamatala falala’anga mei he kau tohi kole ʻoku nofo ʻi he ngaahi feituʻu ’oku ’ikai kenau kau ki ha kolo, ngaahi motu, mo e ngaahi fonua fakamatakali, ka kuopau ke ʻoatu ʻa e fakamatala ki he FEMA ʻi he tohinima pea he ʻikai lava ke mamataʻi ʻe ha tokotaha sivi.

Kuopau ke kau ʻi he fakamatala fakafalala fakafo’ituitui ʻa e ngaahi meʻa kotoa ʻi lalo:

  1. Tuʻasila ʻo e nofoʻanga ne maumau ’i he fakatamaki.
  2. Loloa ʻo e taimi naʻa ke nofo ai ʻi he ʻapi maumau ʻi he fakatamaki, ko ho ʻuluaki nofoʻanga, kimuʻa ʻi he fakamatala ki he fakatamaki fakatu’utamaki fakatatau ki he Lao.
  3. Hingoa mo e fakamoʻoni hingoa ho kaungā-kolé pe ko ho kaungā-kolé.
  4. Ko e ngaahi konga lalahi ʻo e fakamatala ko ʻeni mo ha toe fakamatala:

"Kuo u fai ha ngaue lelei ʻi he tui, ʻi he fengaue’aki mo e FEMA, ke maʻu mo ʻoatu ha tatau ʻo e ngaahi meʻa fakapepa ʻoku tali lelei. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo maʻu ʻa e fakamatala fakapepa ko ʻeni koeʻuhi he [ʻomi ha fakamatala ki he ngaahi tukunga ʻoku ne taʻofi ʻa e fakapapauʻi ʻo e tuʻunga angamaheni ke fakakau ai ʻa e ʻuhinga naʻe ʻikai lava ke maʻu ai ʻe he tokotaha kole ʻa e ngaahi faʻahinga fakamatala kehe pe founga ʻoku ʻikai feau ai ʻe he ngaahi fakamatala fakapepa ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e FEMA]. ʻOku ou fakaha heni fakatatau ki he tautea ʻo e fuakava loi ʻoku moʻoni mo totonu ʻa e fakamatala ki muʻa."

Tohi Fakamo’oni ‘o e Tokotaha Ma’u ’Api

Kapau ʻoku ʻi ai hao ʻapi, nofo ʻi ha feituʻu ’oku ’ikai ke kau ki ha kolo, motu, pe fonua fakamatakali pe ʻi ha taulani pe fanga ki’i ’api iiki, pea ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha faʻahinga founga ʻe tali lelei ai, FEMA, ko ha feinga fakaʻosi, te ne tali ha fakamatala falala’anga pe kiate kita ko ha fakamoʻoni ʻo e tokotaha ʻoku ʻaʻana.

Kuopau ke kau ʻi he fakamatala falala’anga pe kiate kita ʻa e ngaahi meʻa kotoa ʻi lalo:

  1. Tuʻasila ʻo e nofoʻanga ne maumau ’i he fakatamaki.
  2. Loloa ʻo e taimi naʻa ke nofo ai ʻi he ʻapi maumau ʻo e fakatamaki, ko ho ʻuluaki nofoʻanga, kimuʻa ʻi he fakamatala ki he fakatamaki fakatu’utamaki fakatatau ki he Lao.
  3. Hingoa mo e fakamoʻoni hingoa ’o koe pea mo ho kaungā-kolé.
  4. Ko e ngaahi konga lalahi ʻo e fakamatala ko ʻeni mo ha toe fakamatala:

"Kuo u fai eni ʻi he tui, ʻi he fengaue’aki pea mo e FEMA, ke maʻu mo ʻoatu ha tatau ʻo e ngaahi meʻa fakapepa ʻoku tali lelei. ʻOku ou fakaai ’a e fakaʻuhinga ʻa e FEMA ki ha tokotaha ʻoku ʻaʻana koeʻuhi he ʻoku ou (A) hoko ko e tokotaha fakalao ʻoku ʻaʻana ʻa e ʻapi. (B) ʻikai totongi ha fale nofo totongi, ka ʻoku ou fatongia ʻaki hono totongi ʻo e tukuhau pe tokangaʻi ʻo e ’api nofoʻanga, pe (C) maʻu ʻa e ngaahi totonu ki he toenga ’o e mo’ui ’o e ’api. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo maʻu ʻa e fakamatala fakapepa ko ʻeni koeʻuhi he [ʻomi ha fakamatala ki he ngaahi tukunga ʻoku ne taʻofi hono fakapapauʻi ʻo e tuʻunga angamaheni ʻo e kulupu ki he kau ma’u ’api]. ʻOku ou fakaha heni fakatatau ki he tautea ʻo e fuakava loi ʻoku moʻoni mo totonu ʻa e fakamatala ki muʻa."

Kapau ʻoku ke maʻu pea nofo ʻi ha ʻapi naʻe tukuʻau mai ʻi he ’ea pea ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha faʻahinga founga ʻe tali lelei aiʻ a e tokotaha ʻoku ʻaʻana, ko e FEMA, ko ha feinga fakaʻosi, te ne tali ha fakamatala falala’anga fekau’aki pe mo koe ko ha fakamo’oni ’o ha taha ha’ana ’a e ’api.

Kuopau ke kau ʻi he ngaahi meʻa kotoa ʻi lalo ʻa e fakamatala falala’anga meiate koe ki he fakamoʻoni ʻo e tokotaha ʻoku ʻaʻana ʻo fakafou ʻi he ’ea:

  1. Tuʻasila ʻo e nofoʻanga ne maumau he fakatamaki.
  2. Loloa ʻo e taimi naʻa ke nofo ai ʻi he ʻapi maumau he fakatamaki, ko ho ʻuluaki nofoʻanga, kimuʻa ʻi he fakamatala ki he fakatamaki fakatu’utamaki fakatatau ki he Lao.
  3. Hingoa mo e fakamoʻoni hingoa ’o koe mo ho kaungā-kolé.
  4. Tatau ʻo e tohi fakamoʻoni mate ʻa e tokotaha ha’ana ’a e ’api kimu’a.
  5. Ko e ngaahi konga lalahi ʻo e fakamatala ko ʻeni mo ha toe fakamatala:

"Kuo u fai eni ʻi he tui, ʻi he fengaue’aki mo e FEMA, ke maʻu mo ʻoatu ha tatau ʻo e ngaahi meʻa fakapepa ʻoku tali lelei. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo maʻu ʻa e fakamatala fakapepa ko ʻeni koeʻuhi he [ʻomi ha fakamatala ki he ngaahi tukunga ʻoku ne taʻofi ʻa e fakapapauʻi ʻo e tuʻunga moʻui]."

PEA, ko e ngaahi me’a lalahi ʻo e fakamatala ko ʻeni:

"ʻI heʻeku hoko ko e kainga ofi taha ʻo e pekia ʻi he laine hokohoko ’a homau famili, ko ’eku totonu ’oku ’a’aku ʻa e ngaahi totonu mo e ngaahi fatongia kotoa ʻo e pekia. Ko e hingoa ʻo e tokotaha ʻoku ʻaʻana ko ___________, pea naʻe mate ʻi he ’aho ______. ʻOku mahino kiate au kuopau ke u fakahu ʻa e tohi fakamoʻoni mate fakataha mo e fakaha ko ʻeni. ʻOku ou fakaha heni fakatatau ki he tautea ʻo e fuakava loi ʻoku moʻoni mo totonu ʻa e fakamatala ko eni."

Last updated