ညီနုၢ် တၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်သါလီၤကလီကလီတဖၣ် လၢအဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်တတၢာ်တနါ

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. ဒ်သိးတၢ်ကဆိကမိၣ်နုာ်လၢ ထံကီၢ် တၢ်မၤစၢၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တတၢာ်တနါအဂီၢ်, နကဘၣ် ပတံထီၣ်တၢ်ဒီး FEMA လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. ပှၤပတံထီၣ်တၢ်ကိးဂၤဒဲး အိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢက  ပတံသကွံာ်ကညးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပတံသကွံာ်ကညးတမံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနခွဲးနယာ်လၢ ကတဲဘၣ် FEMA ဘၣ်မနုၤအဃိ နသးတလီၤပလိာ်ဒီး တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ခၢၣ်စးကရၢမၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. နဆှၢထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအသီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အါထီၣ် ဒီး တဲဘၣ် FEMA လၢကဆီတလဲ အတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်သ့လီၤ. နကဘၣ်ဆှၢလံာ် မ့တမ့ၢ် ဆှၢထီၣ် နလံာ်ပတံသကွံာ်ကညးလၢ နဆဲးလီၤစုပနီၣ် ဖဲနဒိးန့ၢ် တၢ်ဆၢတဲာ်အလံာ်ပရၢဝံၤ အသီ 60 အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. FEMA စ့မ့ၤစၢၤန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤသ့လၢ ကမၤစၢၤပှၤပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ခဲလၢာ် လၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်လီၤမၢ်တဖၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်တတၢာ်တနါအဃိသ့န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. ပှၤဒိးလဲအိၣ်ဟံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတံထီၣ် တၢ်မၤစၢၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တတၢာ်တနါ လၢ FEMA အအိၣ်သ့လီၤ.

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် FEMA ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဘၣ်စ့ တချုးတၢ်တတၢၣ်တနါ လၢကဟ့ၣ်စၢၤ၀ဲ တစိၢ်တလီၢ်တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်အဘူးလဲတဖၣ် တၢ်အပှ့ၤကလံၤတဖၣ်လၢ တၢ်ငါအိၣ်ဟံၣ်တစိၢ်တလီၢ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်အပှ့ၤကလံၤတဖၣ်လၢ တၢ်ဆီတလဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤ သိလ့ၣ် ဒီး နီၢ်ကစၢ်တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အကါဒိၣ်ဂုၤဂၤ သ့န့ၣ်လီၤႋ  FEMA ဟ့ၣ်စၢၤ ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်၀ီ မဲဂ့ၢ်၀ီ တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိသၣ် တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ ဒီး တၢ်ပာ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ အတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢတန့ၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤ အဂီၢ်သ့န့ၣ်လီၤႋ

တၢ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ တၢ်မၤစၢၤဟံၣ်ဃီတၢ်အိၣ်ဆိးတုၤလီၢ်တုၤကျဲ (Direct Housing Assistance) လၢတၢ်တတၢၣ်တနါအဂီၢ်န့ၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤလၢအဒိးလဲအိၣ်ဟံၣ်လၢ တချုးတၢ်တတၢာ်တနါတဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤ ဟံၣ်ဃီတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးတုၤလီၢ်တုၤကျဲ တစိၢ်တလီၢ် ( Direct Temporary Housing Assistance)သ့ဝဲ ဖဲအဝဲသ့ၣ်စူးကါ ကျိၣ်စ့ဂ့ၢ်ဝီတၢ်မၤစၢၤ လၢတၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်တစိၢ်တလီၢ် အဂီၢ်မ့ၢ်တသ့ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. နတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် လီၤဆီဝဲသ့ မ့ၢ်လၢတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ နတၢ်ဃ့သကွံာ်ကညးလၢပှၤကညီအဃိန့ၣ်လီၤ. အဒိ, တၢ်တတၢာ်တနါလၢ အဒိၣ်ကဲာ်ဆိး လၢအိၣ်ဒီး ပှၤပတံထီၣ်တၢ်အါဒိၣ်မးအပူၤ, တၢ်ဟ့ၣ်လိးကဒါက့ၤစ့လၢ လံာ်တူၢ်လိာ်စ့တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကယံာ်ဒိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အံၤဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိး, FEMA ဟ့ၣ်ဒီကထၢ တၢ်အုၣ်ကီၤအတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်တသ့ဘၣ်ႋ တၢ်အုၣ်ကီၤမ့ၢ်တကျၢၢ်ဘၢဟ့ၣ်စၢၤ တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ အဘူးအလဲခဲလၢာ်ခဲဆ့ ဖဲတၢ်တတၢာ်တနါအဖၢမုၢ်ဘၣ်န့ၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကအိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢ ကဒိးန့ၢ်က့ၤ တၢ်ဟ့ၣ်လိးကဒါက့ၤစ့န့ၣ်လီၤ.

FEMA ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ဟ့ၣ်က့ၤယၤ စ့ဟ့ၣ်လိးက့ၤလၢ တၢ်ထုးထီၣ်ဟ့ၣ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အဂီၢ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢစ့ထၢၣ်ပူၤအဂီၢ်လၢ တၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် တကျၢၢ်ဘၢဟ့ၣ်စၢၤဘၣ်န့ၣ် သ့လီၤ. ဒ်သိးတၢ်ကကွၢ်ဆိကမိၣ်အီၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ ပှၤတဂၤအံၤအိၣ်ဆိးအီၤလၢ တချုး တၢ်တတၢာ်တနါမၤအသးဒံးဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဟံၣ်လၢပှၤအိၣ်ဆိးတသ့ မ့တမ့ၢ် ကျဲတပၢၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဟံးဃာ် နတၢ်တူာ်လိာ်စ့အလံာ်ကွဲးဒိတဖၣ် ဒ်သိးနဆှၢထီၣ်အီၤဒီး နတၢ်ပတံထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢတၢ်တတၢာ်တနါ အခါအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. ထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်အုၣ်ကီၤန့ၣ် ဟံၣ်ကစၢ်တဖၣ်, ပှၤဒိးလဲအိၣ်ဟံၣ်တဖၣ်, ဟံၣ်ဒၢးဖှိၣ်တဖၣ် ဒီး မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်မၤတဖၣ် ဒိးန့ၢ်အီၤသ့လီၤ. 

နုာ်ကွၢ် ထံကီၢ် ထံဒိၣ်နိယွၤ တၢ်အုၣ်ကီၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ (National Flood Insurance Program) ကဘျံးပၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂၤတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်.

တၢ်အံၤတမ့ၢ်တတီဘၣ်. ထံဒိၣ်နိယွၤ တၢ်အုၣ်ကီၤ သနူတမံၤန့ၣ် ကျၢၢ်ဘၢနၤ ဖဲထံဒိၣ်နိယွၤ တၢ်မၤအသး လီၤဆီအဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. FEMA တၢ်မၤစၢၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တတၢာ်တနါန့ၣ် တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤသ့ဒၣ်ဖဲလၢ ထံကီၢ်တၢ်တတၢာ်တနါ ဒီးဘၣ်တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ ကီၢ်ခိၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.  တကးဒံးဘၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤတဖၣ်လၢ FEMA ဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ် ထီဘိတလၢတလီၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ကကျၢၢ်ဘၢ တၢ်လီၤမၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်တက့ၢ်.

နုာ်ကွၢ် ထံကီၢ် ထံဒိၣ်နိယွၤ တၢ်အုၣ်ကီၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ (National Flood Insurance Program) ကဘျံးပၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂၤတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်.

ညီနုၢ်န့ၣ်, FEMA ဟ့ၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဒိးန့ၢ်အီၤသ့ခဲလၢာ် ဆူတၢ်ပတံထီၣ်တခါအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ တချုး-တၢ်တတၢာ်တနါမၤအသး အနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, FEMA ကကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်လိၣ်ဘၣ်လီၤဆီတဖၣ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး ပှၤပူၤဖျဲးလၢအိၣ်ဒီး တၢ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ခွဲးယာ် လၢကဒုးပာ်ဃုာ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢ အဘၣ်အိၣ်လီၤဖး မ့ၢ်လၢတၢ်တတၢာ်တနါအဃိ, ပှၤအိၣ်သကိးလၢဒၢးတဒၢးအပူၤ လၢတၢ်ဘၣ်ထွဲတအိၣ်, မ့တမ့ၢ် ဖဲအိၣ်ဒီး ကျိၣ်စ့ဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဘၣ်ထွဲလၢ ဟံၣ်ကစၢ်တဂၤ လၢအအိၣ်ဆိးလၢဟံၣ် ဃုာ်ဒီး ပှၤဟံၣ်ဒွဲဖိ မ့တမ့ၢ် ပှၤဒိးလဲအိၣ်ဟံၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.