Ko e Polokalama Fakataautaha mo e Ngaahi Famili (IHP) á e FEMA óku ne óatu á e ngaahi tokoni fakapaánga mo e ngaahi ngaue fakahangatonu ki he niíhi taau taha mo e ngaahi famili óku í ai á énau ngaahi fakamole naé íkai maluí pe íkai feau é he maluí mo ha ngaahi fiemaú vivili koeúhi koe fakatamaki kuo fakahaaí mei he Palesiteni. Ko e tokoni óku fakataumuá ia ke feau á e ngaahi fiemaú tefito á e ngaahi famili, ka 'ikai ko hono toe fakafoóu ó e ngaahi koloa fakataautaha ki he tuúnga naé í ai kimuá á e fakatamaki. Ko e kau hao moúi óku í ai énau ngaahi maumau ki ho nau nofoánga tefito naé íkai ke maluí pe íkai feau é he maluí te nau ala kole ki he tokoni á e FEMA pea óku faleí ke nau fetuútaki ki he énau kautaha maluí ke faile haá nau éke ki he ngaahi maumau naé fakatupunga é he fakatamaki.
Mahinoí á e ngaahi mole óku ala totongi é he FEMA
Ko e ngaahi tokoni á e FEMA óku íkai kene fetongi á e maluí pea é íkai lava kene totongi fakafoki kotoa á e ngaahi mole kotoa pe naé fakatupunga é he fakatamaki. Óku fakataumuá ia ke feau á e ngaahi fiemaú tefito pea tokoni ki he ngaahi ngaue fakaakeake mei he fakatamaki. Óku malava ke óatu á e tokoni á e FEMA í he taimi óku fakatupunga ai é he fakatamaki ha maumau óku ne uesia á e malava ke nofoí ó ha ápi nofoánga. Óku fakaúhingaí é he FEMA á e 'ikai lava ke nofoí' ko ha nofoánga óku íkai ke malu, maá pe feúnga ke nofoí. "Malu" óku úhinga ki he malu mei he ngaahi fakatuútamaki óku fakatupunga é he fakatamaki pe fakamanamana ki he kakai óku nof ai pea ko e "maá" óku úinga ki he átaáta mei he ngaahi fakatuútamaki ki he moúi lelei koe fakatupunga é he fakatamaki. Óku toe fiemaú é he FEMA ko e ngaahi naunau naé maumau naé ngaue lelei kimuá á e fakatamaki. "Ngaue" óku úhinga ki ha koloa pe ápi nofoánga naé malava ke fakaáongaí ki hono taumuá totonu.
Ko e maumau ki he ápi nofoánga kuopau ke felaveí pea mo e matangi malohi fakatupu maumau pea mo e tafea naé hoko í Sanuali 21-23, 2024 í Vahefonua San Diego. Ko e kau ínisipekita á e FEMA te nau fetuútaki nai ki he kau hao moúi naé tohi kole mai ke fokotuútuú ha taimi ke fakahoko ai ha ááhi.
Ngaahi fakatata ó e ngaahi monomono fakataumuá ki he Malu, Maá mo Ngaue ke malava ó nofoí ha ápi nofo'anga:
- Koloa: É tokoni nai á e FEMA ki hono fetongi pe monomono á e ngaahi maumau fakatupunga é he fakatamaki ki he hita, meá fakamokomoko pea mo e sisitemi ki he éa mokomoko, pea mo e ngaahi naunau fakaápi tefitoó hange ko e meá fakamafana, hita vai mafana, áisi pea mo e sitou. Ko e ngaahi naunau íkai ke fuú fiemaú vivili hange ko e misini fufulu ipu pea mo e ngaahi naunau ki he sio faiva óku íkai ke kau ia í hono totongi. Ko e ngaahi monomono kehe é ala fakahoko pea óku lava ke totongi óku kau ki ai á e úhila, kasa mo e sepitiki.
- Maumau ki he áto áofi mo e áto: É tokoni á e FEMA ki hono monomono á e ngaahi tutulu naé fakatupunga é he fakatamaki í ha áofi óku fakatuútamaki ki he ngaahi naunau úhila ó hange ko e maama kae íkai ko e úli mei he tutulu á e áto.
- Faliki: É tokoni á e FEMA ki hono monomono ó ha faliki í he ngaahi feituú nofoí ó e ápi nofoánga, ka óku íkai ke kau ki ai á e taila pe kapeti.
- Matapa sio’ata: ‘E lava ke tokoni ‘a e FEMA ki he maumau ‘i he ngaahi matapa sio’ata felave’i mo e fakatamaki, kae ‘ikai ko e ngaahi puipui.
É malava é he FEMA ke óatu á e Totongi Fakafoki á e Fakamole ki he Nofoánga (LER) ki he kau kole tokoni naá nau totongi á honau ngaahi nofoánga fakataimi koeúhi ko e maumau naá ne uesia á e malava ke nofoí á honau nofoánga tefito. Ko e toko taha kole tokoni kuopau ke íkai kene toe maú ha tokoni nofoánga mei ha toe feituú kehe í he áho tatau naé kole ai ki he Totongi Fakafoki á e Fakamole ki he Nofoánga (LER).
Ko e lahi ó e tokoni fakapaánga é ala maú é ha toko taha pe ko ha famili mei he IHP óku fakangatangata. Ko e kalasi taki taha ó e tokoni á e IHP óku í ai á hono ngaahi tuúnga pau ki he lava pea mo e ngaahi fiemaú fakapepa. Koeúhi óku kehekehe á e tuúnga ó e kau hao moúi taki taha, é kehekehe pe á e founga hono fikaí é he FEMA. Ko e ngaahi fakamole ki he monomono óku hulu atu ia í he tuúnga ke malu, maá mo lava ó ngaueáki ha ápi nofoánga, é íkai ke tali ia.
Fakaʻaongaʻi Fakapotopoto ʻa e Foakí:
ʻOku ʻikai totonu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi foaki ki ha fakatamaki ki ha fefonongaʻaki, fakafiefia, pe ha faʻahinga fakamole ʻoku ʻikai fekauʻaki mo e fakatamakí. ʻOku totonu ke tauhi ʻe he kau hao moʻui ʻa e ngaahi talitotongi ʻi ha taʻu ʻe tolu ke fakahaaʻi ʻa e founga naʻa nau fakaʻaongaʻi FEMA foaki.
Kapau ʻoku ʻikai fakaʻaongaʻi ʻa e paʻanga foaki ʻo hange ko hono fakamatalaʻi ʻi he tohi, ʻe fiemaʻu nai ke totongi fakafoki FEMA pea ʻe lava ke mole ʻa e totonu ke maʻu ha tokoni fakapuleʻanga lahi ange ʻe lava ke maʻu ʻamui ange ki hoʻo fakaakeake mei he fakatamaki.
Kapau óku Íkai Feúnga á e Tokoni ke Monomomono Ho Ápi ki he tuúnga naé úluaki í ai:
Ko e kau hao moúi óku nau kole ki he tokoni ki he Fakatamaki mei he FEMA é lava ó toe fakafehokotaki kinautolu ki he U.S. Small Business Administration (SBA). Óku óatu é he SBA á e ngaahi no ki he fakatamaki óku peseti tupu siísií. Ko e kau maú ápi mo e kau nofo totongi naá nau maú ha tohi kole ki he no á e SBA óku fakalotolahií ke nau fakakakato á e tohi kole neongo kapau é íkai ke nau fakakaukau ke ngaueáki ia. Ko e kau kole tokoni é holomui pe íkai tali énau no mei he SBA é íkai ke fakafehokotaki kinautolu ki he FEMA ki ha tokoni felaveí mo e ngaahi fiemaú óku fakatefito í he SBA. Kapau é tali koe ke no, óku íkai fakafatongiaí koe ke tali ia. Kapau teke kole tokoni pea íkai lava ke no mei he SB, é áta heni á e faingamalie ki ha toe tokoni fakalahi mei he FEMA.
- Ki he ngaahi pisinisi pea mo e ngaahi kautaha íkai fakakomesiale é niíhi: aú ki he $2 miliona ki he maumau á e koloa pea mo e tolalo fakaékonomika.
- Ko e kau maú ápi é lava: ke nau no ó aú ki he $500,000 mei he SBA ke monomono pe fetongi á ho nau nofoánga tefito.
- Ki he kau maú ápi pea mo e kau nofo totongi: aú ki he $100,000 ke fetongi á énau ngaahi koloa fakataau taha kau ai á e meálele.
Ko e kau pisinisi mo e kakai é lava ke nau kole fakafou á e ínitaneti í he https://lending.sba.gov. Ki ha fehuí mo ha tokoni ki hono fakakakato á e tohi kole ki he SBA, ta ki he 800-659-2955 pe ímeili ki he disastercustomerservice@sba.gov.
Ke maʻu e fakamatala fakamuimuitaha ʻi he ʻaho 21-23 ʻo Sanuali, 2024, ngaahi matangi malohi mo e tafea ʻi he Vahefonua San Diego, ʻaʻahi ki www.fema.gov/disaster/4758.