‘Oku fa’a lahi ‘a e ngaahi fanongo talanoa mo e kākā ‘oku sasala ‘i he hili ‘o ha fakatamaki. Fai ho’o Fatongiá ke ta’ofi ‘a e mafola ‘o e ngaahi talanoa ni ‘i ho’o fakahoko ‘a e ngaahi me’a faingofua ‘e tolu ko eni:
Fakalotosi’i’i ‘a e kakai kehé ‘i hono vahevahe ‘a e ngaahi fakamatala mei he ngaahi ma’unga tala ta’efalala’angá.
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘Oku ‘ataa ‘a e tokoni fakapa’anga ‘a e FEMA ke tokoni’i ‘a kinautolu kotoa kuo hao mo’ui kuo ‘i ai ‘enau ngaahi mole koe’uhi ko e fakatamaki.
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘Oku ‘ikai ke tukuhau’i ‘a e tokoni ‘a e FEMA pea ‘e ‘ikai ke ne uesia ‘a ho’o kau ki he ngaahi me’a’ofa ‘a e Malu’i Fakasosiale (Social Security), Medicaid pe ko e ngaahi me’a’ofa fakapule’anga kehe.
‘E malava ke totongi fakafoki ‘e he FEMA ‘a e ngaahi fakamole nofo’anga ‘oku totongi ‘e he tokotaha pe fāmili ‘o ‘ikai kau hono totongi ‘e he malu’í. Kuopau ke hoko ‘a e ‘api nofo’anga tu’uma’u ‘o ha ‘api ‘o ‘ikai lava ke fai ha mo’ui ai pe ‘i he tu’unga faingata’a e a’u ki ai, kae toki kau ‘i he totongi ni.
Tauhi ‘a e ngaahi tatau ho’o ngaahi tali totongi ke toki faile fakataha mo ho’o kole tokoni fakatamaki.
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘E malava ke ‘oatu ha tokoni fakapa’anga mei he FEMA ki he kakai sitiseni ‘Amelika, kakai ta’esitiseni mo e kakai muli ‘oku nau ma’u ‘a e ngaahi makatu’ungá.
‘I he taimi ‘oku ma’u aí, ‘e ‘ataa ‘a e ngaahi naunau ke tokonia ‘a e mo’uí hangē ko e nofo’anga, me’akai mo e vai, fale’i he taimi fakatamaki, tokangaekina ‘o e ngaahi keisi he taimi fakatamaki, polokalama tokoni fakame’akai mo’ui lelei mo e ngaahi sēvesi fakalao ki he kakai kuo nau hao mo’ui mei ha fakatamaki, ‘o tatau ai pē pe ko e hā ‘enau tu’unga fakasitiseni pe fakapepa nofo fonua.
Ke toe ‘ilo lahi ange, ‘a’ahi ki he’emau peesi Ngaahi Makatu’unga Fakasitiseni mo faka pepa folau ki he Ngaahi Tokoni Fakapule’anga ki he Kakaí
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘E lava ke fakahoko ‘e ha me’i vai ‘inisi ‘e nima ha maumau fe’unga mo e $25,000.
‘A’ahi ki he peesi Polokalama Malu’i Tāfea Fakafonuá ki ha ngaahi fakamatala lahi ange.
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘E malava ke kau ‘a e totongi ‘o e lokí mo e ngaahi tukuhau ‘oku ‘eke ‘e ha hōtele pe ko ha nofo’anga totongi kehe ‘i he ngaahi totongi ‘e ala totongi fakafoki. ‘Oku ‘ikai ke kau heni ‘a e ngaahi fakamole ki he me’akai, fetu’utaki telefoni, fefononga’aki pe ngaahi fakamole makehe.
‘Oku ‘ikai fiema’u ke ‘i ai ha’o pisinisi ke ke kole ai ha nō fakatamaki mei he Va’a Tokangaekina ‘o e Ngaahi Pisinisi IIki ‘o ‘Amelika (U.S. Small Business Administration).
‘Oku ‘oatu ‘e he SBA ‘a e ngaahi nō tupu-ma’ulalo ki he fakatamaki ki he kau ma’u ‘api, ‘api nofo totongi, mo e ngaahi pisinisi kehekehe Lalahi ki he iiki ‘oku ma’u ‘a e ngaahi makatu’unga.
‘E lava ke ke ngāue’aki ‘a e nō fakatamaki SBA ki he ngaahi me’a ni:
Kuopau ke totongi fakafoki ‘a e ngaahi nō tokoni fakatamaki SBA.
Tānaki atu ki ai, ‘oku ngāue fakataha ‘a e FEMA mo e SBA ke fakapapau’i pe ‘oku tonu ke ke ma’u ha pa’anga tokoni ki ho’o koloa taautaha pe fefononga’aki mei he FEMA pe ko e SBA. ‘Oku ‘ikai ngofua ke ‘oatu ‘e he FEMA ha pa’anga ki he ngaahi mole ni ki ha kakai ‘e malava ke nau kau ki ha nō ‘a e SBA.
‘E ‘ave hangatonu pē ko e ‘e he FEMA ki he SBA ke fakakau ko e ki hono fili ki he nō fakatamaki kapau ‘oku ke ma’u ‘a e ngaahi makatu’unga fakae-ma’u’anga pa’anga ‘a e SBA. ‘E ngāue’aki ‘e he FEMA ‘a e pa’anga hū mai fakata’ú mo e tokolahi ‘o e ni’ihi ‘oku ‘i he tu’unga fakafalalá ‘oku ‘asi ‘i ho’o tohi kolé ke fakapapau’i ai pe ‘e tataki ko e ‘e he FEMA ki he SBA.
‘Oku ‘ikai fakamālohi’i ke ke tali ha nō SBA; Kaekehe, kapau kuo tali ho’o kole nō pea ‘ikai ke ke tali ke ma’u mai, ‘e ‘ikai ke toe tataki pe ‘ave fakafoki ko e ki he FEMA ki he’enau tokoni koloa taautaha pe fefononga’akí. ‘E lava ke ke fetu’utaki ki he fika telefoni ‘a e FEMA ‘i he 800-621-3362 kapau ‘oku ‘i ai ha ngaahi fehu’i makehe pe fiema’u ha fakamatala lahi ange.
‘Oku ‘i ai ‘a e ngaahi makatu’unga. ‘E malava ke totongi fakafoki atu ‘a e fakatau ni kapau kuo mole e ma’u’anga ‘uhila, pea na’e fiema’u ‘a e seneuleita (generator) ke fakamo’ui ha ngaahi naunau fakafaito’o, kau ai ha ‘aisi tuku’anga faito’o, hangē ko e ‘inisulini suká. Kuopau ke ke ‘omi ha tohi mei ha Toketā pe ma’u’anga sēvesi fakafaito’o ‘o fakahoko mai ‘oku fiema’u fakafaito’o ‘a e naunau ni.
‘I he ngaahi taimi hāhāmolofia ‘e ni’ihi, ‘e lava ke fakata’e’aonga’i ‘a e ngaahi makatu’unga ki he fiema’u faka faito’o ki he seneuleita (generator) , ‘o fakangofua ‘a e totongi fakafoki ki he ni’ihi taautaha mo e ngaahi fāmili kuo mole ‘enau ‘uhila ‘o tupu mei he fakatamaki.
Fakapapau’i ke vakai’i ha ngaahi fakahinohino fakapatonu ki he fakatamaki, kau ki ai ‘a e:
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. ‘E ‘ikai pē ke ‘eke totongi atu ‘a e FEMA ‘i ha’o kole tokoni pe ko ha fakahoko ‘o ha ‘a’ahi.
Kapau ‘oku ke ‘ilo ki ha faihala, loi, pe fakamamahi, ‘e lava ke ke liipooti fakapulipuli eni ‘i ho’o fetu’utaki ki he Fika Telefoni ‘oku ne Tokangaekina ‘a e Loi ‘i he taimi Fakatamaki ‘a e FEMA ‘i he 866-720-5721. ‘E lava foki ke ke ‘īmeili ki he StopFEMAfraud@fema.dhs.gov.
‘Oku ‘ikai ke mo’oni eni. Kuopau ke ke kole hangatonu ki he FEMA ke kau ki he tokoni fakatamaki ‘a e pule’angá.
