E MAKAʻALA I KA HOʻOPUNIPUNI A ʻAIHUE [https://www.fema.gov/haw/fact-sheet/beware-fraud-and-scams] Release Date: Aug 30, 2023 E nā kānaka hoʻopā ʻia i ka pōʻino, pono ke maopopo ʻia e hōʻao paha ana nā mea hoʻopunipuni ke ʻaihue i ke kālā a mea waiwai ke ʻaihue i kou pikoʻu a palapala ponoʻī ma hope o ka pōʻino.  I kekahi manawa, hōʻaʻo nā mea ʻaihue ke hoʻohana i kou inoa, a wahi noho, a kou helu SSN ʻaihue ʻia ke noi i ke kōkua kālā mai FEMA.  E NĀ MEA HOʻOPĀ ʻIA I KA PŌʻINO, E MAKAʻALA!  * Aʻole nonoi nā limahana aupuni federala ā kaiāʻulu i ke kālā, a aʻole lawe lākou i ke kālā. Mai manaʻoʻiʻo i kekahi mea ke hoʻohiki i ke kōkua pōʻino inā haʻawi i ke uku makana.  * ʻAʻole loa nonoi nā limahana o ka U.S. Small Business Administration ke uku mai nā mea noi i ke kōkua pōʻino, ka mākaʻi, aiʻole i ke kōkua me ka hoʻohana ʻana i ka palapala noi.  * Mai hōʻike aku i kou nū hou ponoʻī i mea ke kelepona ā lekauila noiʻole wale iā ʻoe a haʻi he mea limahana FEMA lākou. Aʻole o FEMA kāhea ia ʻoe inā aʻohe he noi i ke kōkua ā he kāhea mai ʻoe ma mua.  * Inā aʻole ʻoe i noi i ke kōkua mai FEMA akā naʻe loaʻa mai he leka mai FEMA mai, e kāhea i ka KA LAINA KŌKUA O 800-621-3362. E kōkua ana nā limahana ke noi i ke kū ʻana i he noi pono ʻole.  * Ke hoʻopau ʻoe i kekahi noi ʻaihue ke hana i kou inoa me kou ʻike ʻole, akā makemake nō ʻoe ke noi i ke kōkua mai FEMA i kou inoa ponoʻī, e kōkua ana nā limahana ma FEMA ke hoʻomaka kekahi noi hou.  * Ke kelepona mai ʻoe i ka Laina Kōkua, haʻi nā mea limahana o FEMA kā lākou inoa a me helu ID.  * Ke noi ʻoe i ke kōkua ā nīnau hou pili i kou noi, e nonoi nā limahana o FEMA i ka palapala ke hāʻoia kanaka. E hoʻohui paha kēlā palapala hāʻoia kanaka i nā helu ʻehā hope aiʻole nā helu a pau o kou helu SSN.  * Ke noi i ke kōkua, pono ʻia ʻoe ke hōʻike aku i kou nū hou panakō.  * E hoʻomeamea paha nā mea hoʻopunipuni ua he kanaka aupuni, he limahana ʻaʻa kōkua, aiʻole he poʻe hana hui hoʻopaʻa.  * E noi ke hōʻike mai i nā pihi hōʻoia inoa. Hāpai nā mea limahana o FEMA i kekahi pihi hōʻoia inoame he kiʻi. Aʻole lawa he paleʻili aiʻole iakeke FEMA wale ke hōʻoia i ke kanaka.  NĀ MĀKAʻI HALE  * Inā kipa mai he mākaʻi FEMA akā ʻaʻole hana ʻoe i kekahi noi FEMA, ua ʻaihue paha kou nū hou i kou ʻike ʻole ke hoʻohana kekahi noi kōkua mai FEMA. Inā pēlā, e haʻi i ke kanaka mākaʻi a hiki ʻoia ke lawe he noi ke hoʻokū i ka noi ponoʻole.  * Pono ke kīkākū ʻoe i nā kipa ā kāhea mai ʻana mahuʻi ʻole mai kekahi poʻe ʻōlelo ʻia he limahana FEMA ā he mākaʻi FEMA. Hāpai nō na mea FEMA he pihi lamineka a me ʻike lākou kou helu me kikohoʻe ʻēiwa o kou noi mai FEMA. * Aʻole loa hoʻouku na mākaʻi o FEMA i ke uku ke nānā i kou hale.  * E makaʻala inā nonoi kekahi i kou helu noi mai FEMA. ʻAʻole loa noi aku nā mākaʻi o FEMA i kēia nū hou. Mau nō ke loaʻa lākou ma loko i kā lākou palapala hoʻopaʻa.  * Mai hōʻike aku i kou nū hou panakō i kekahi mea ʻōlelo he mākaʻi FEMA ʻoia.  ʻAʻole hoʻomana nā mākaʻi o FEMA ke lawe mai i kou nū hou waiwai ponoī. * ʻAʻOLE kelepona aku nā limahana aupuni iā ʻoe ke nīnau i kou nū hou waiwai ponoī . Ke kīkāmū ʻoe inā maoli nō he limahana FEMA, e ʻoki i ke kelepona a kāhea iā LAINA KŌKUA FEMA MA  800-621-3362 a hōʻike i ka hanana. NĀ MEA KŪKULU HALE      * ʻAʻole ʻae ā hoʻolimalima o FEMA i kekahi mea kūkulu hale ke kūkulu hou aiʻole ʻāpono i nā pāhonohono.  KE KULEANA HOʻOKAHI O HE MEA MĀKAʻI HALE O FEMA KE NĀNĀ I KA POHŌ.  * I nā manawa a pau, e hoʻolimalima he wilikī, he kaha kiʻi hale, ā he hana mākaʻi hale o ke aupuni ke nānā i kou hale. E hoʻopōʻino hou paha he mea kūkulu hale pono ʻole i kou hale ke hoʻonui i kona hana. * Ke kīkāmū ʻoe, e hōʻike i ka hana hoʻohuoi i ka mākaʻi ʻoneʻi.  NĀ NOI MANAWALEʻA MA HOPE O KA PŌʻINO  * E mākilo paha nā poʻe hoʻopunipuni i ke kōkua nō nā kānaka hoʻopā i ka pōʻino ma ke kelepona, lekauila, leka pepa ā hulina alo.  * Hōʻioa ʻiʻo nā noi manawaleʻa kūʻpono:  * Noi i ka inoa, wahi noho, helu kelepona a pūnaewele o ka hui manawaleʻa. Ā laila, e kelepona aku i ka hui manawaleʻa ke hōʻoia inā ka mea noi ana ua he limahana ā he mea ʻaʻa.  * Mai uku me ke kālā kūʻike ā ke kālā kikohoʻe. * Ke pono, e noi i kekahi palapala hoʻohaka me ka inoa, wahi noho, helu kelepona a pūnaewele o ka hui manawaleʻa.  E HŌʻIKE I NĀ ʻAIHUE, HOʻOPUNIPUNI, A ʻAIHUE PIKOʻU  * Ke manaʻo ʻoe, hoʻopunipuni ā ʻaihue pikoʻu paha ʻia ʻoe iho aiʻole kekahi hoaʻaloha ā ʻohana, e haʻi koke i KE KEʻENA MĀKAʻI O MAUI ma 808-244-6400. Hiki pū nā poʻe kūʻai mai mea ke hōʻuna aku kekahi leka kumu hoʻopiʻi me Ke Keʻena ʻOihana Kālepa ma 808-587-4272 (ke koho 7). * Ke hoʻohuoi paha ʻoe i ka hoʻopunipuni pili i ke kōkua pōino aiʻole ke loaʻa iā ʻoe i ka ʻike o ka hoʻpunipuni, puhō, hana pono ʻole, e hōʻike i ka Hui Noiʻi ʻAihue o FEMA ma FEMA-OCSO-Tipline@fema.dhs.govā kāhea i 866-223-0814. * Hiki hoʻi ia ʻoe ke hōʻike aku i ka hoʻopunipuni i http://www.oig.dhs.gov/, i ke Keʻena o ka Mākaʻi Kenelala o Ka Mahele o Maluhia Kulaiwi [https://www.oig.dhs.gov/]ai ʻole i ka Laina ʻAihue o ka Mahele o Kaulike i 866-720-5721  * E ʻike hou mau i nā ʻano hoʻopunipuni laha a kipa i ka pūnaewele o ka Federal Trade Commission o Hōʻalo a hōʻike i nā hana hoʻopunipuni. [https://www.consumer.ftc.gov/features/scam-alerts] * Ke kīkāmū ʻoe i ka ʻaihue pikoʻu, e kipa i  Consumer.ftc.gov/features/identity-theft [https://consumer.ftc.gov/features/identity-theft]. No ka ʻike hou loa pili i ka hana palekana i Maui ma hope o nā ahi, e kipa i mauicounty.gov [https://www.mauicounty.gov/] a me fema.gov/disaster/4724. [https://www.fema.gov/disaster/4724] E hāhai i @FEMARegion9 [https://twitter.com/femaregion9] ma Twitter a me facebook.com/fema [http://www.facebook.com/fema].