PAPAHANA KĀKOʻO ULIA PŌPILIKIA & HOʻOMĀKAUKAU KAUAHĀ [https://www.fema.gov/haw/fact-sheet/crisis-counseling-assistance-training-program] O Papahana Kākoʻo Ulia Pōpilikia & Hoʻomākaukau Kauahā  (CCP)[1] ua he papahana kaulele ke hāʻawi i ke kōkua kālā no ka hoʻomākaukau ʻana i ka lawelawe ola naʻau ā hana aʻo ma nā wahi ke loaʻa mai i ke hoʻolaha Pelekikena o Hoʻopōʻino ke hoʻokomo pū i Kōkua Ponoʻī (IA) a ʻae i CCP.    Lawe o FEMA i ke kāla CPP no ka mea o he hāʻawi hoʻokō aupuni. Hiki he mokuʻāina, nāki, ā kelikoli (STT) ke hōʻuna i FEMA he noi i CCP ke hōʻike i he mea aupuni ʻole ka hoʻoholo i CCP. ʻAe o ka hāʻawi CCP  i STT a me aupuni kūloko ke lawelawe hoakūkā i nā kākoʻo ulia pōpolikia iā ʻia iho, aiʻole hana i he palapala ʻailike me nā ʻoihana lawelawe ola naʻau ke maʻa me nā kaiaūlu hoʻopā ʻia. ʻAe ʻia o CCP ma lalo o mahele 416 o ke Kānāwai Palekana Hoʻopōʻino a  Kōkua i Ulia Pōpilikia o Robert T. Stafford, Kānāwai Aupuni 93-288, ua paʻa ma 42 U.S.C. § 5183. Ke Keʻena Lawelawe Ola Naʻau ma loko o ka Hoʻoholo ʻOihana Hana ʻIno Lāʻau a Ola Naʻau (SAMHSA), no ka Mahele Aupuni Ola a Lawelawe Kanaka (HHS) limahana pū me FEMA ke lawelawe i ke kōkua ʻike loea, ʻōlelo kūkā, hoʻoholo makana, kahu papahana, a hoʻomākaukau in ā mea kuleana ola naʻau ua koho i STT. HŌʻIKE PAPAHANA O ke kuleana o CCP ke kōkua i nā kānaka a me kaiāulu ke hoʻomalu i ka ʻeha naʻau mamuli o hoʻopōʻino no ka mea o hoʻohana ʻana i ka lawelawe aʻo a hoʻolaha kahua ʻia i ke kaiaāulu  Kākoʻo ʻoia i ka hana hoʻomalu wā pelana ai ke kōkua i na mea hoʻopā i ka pōʻino ke hoʻomaopopo kā lākou kūnana aʻe ne, kā lākou mōʻaui, hoʻomalu koʻikoʻi, paipai i ka hoʻohana ā hoʻomaʻamaʻa i nā ʻala kūlōʻihi, lawe i ke kākoʻo naʻau, a hōʻikaika i nā pilina mea nā poʻe a hui ʻēaʻe ke hiki ke kōkua iā lākou ma loko o ka hoʻopalekana ʻana..  Loaʻa kēia mau lawelawe ʻaʻohe kumu kūʻai a me loaʻa no nā mea hoʻopā a pau ke hoʻopā i ka pōʻino. Hoʻoholo kēia mau lawelawe i nā wahi maʻalahi ke hele, like me ka hale o nā poʻe hoʻopā, wahi hoʻomalu, nā wahi noho i he wā pōkole, a me hale pule. Hiki ke hoʻoholo kēia kōkua me he mau poʻe ma ka hui aiʻole kekahi i kekahi. Koi o CCP ke hoʻoholo i he ʻano kaulike a lawelua, ʻaʻohe pāʻewaʻewa mamuli o ka lāhui, ʻili, hoʻomana, ʻaina hānau, kāne ā wahine, makahiki, kīnānā, mākaukau me ka ʻōlelo pelekānia, ā kūlana waiwai. Pono nā mea lawelawe i CCP ke hoʻomākaukau ke hoʻopio i ka pale pili i ka loaʻa mai ā hoʻohana mai ʻana o nā poʻe, like me nā poʻe ʻaʻole  mākaukau me ka ʻōlelo pelekānia a me nā poʻe me nā kīnānā, like me nā mea kuli pepēaio ke hoʻohana paha i ka ʻōlelo kuhi lima ā hoʻohana i ke lepe kiʻi.  KA ʻOKOʻA O KAUAHĀ PŌʻINO Ā LĀʻAU OLA NAʻAU   Ke ʻokoʻa nui ma waena o lāʻau ola naʻau maʻamau a me kauahā pōʻino ua ka ala lawelawe i ke kōkua. Ma loko o ke kahua ola naʻau, ka manaʻon ui o ka lāʻau ola naʻau kuhi i ke kōkua i nā poʻe me he ʻano maʻi ʻalawa. I ka maʻamau, e kūkākūkā nā laekahi ola naʻau a me ka mea maʻi i nā ala like ʻole i ka hoʻōla, a ʻae i kekahi mau ʻailike a me nā pahu hope o ka lapaʻau ʻana.  ʻOkoʻa ka kauahā pōʻino no ka pahu hope ke kōkua i nā mea hoʻopā i ka hoʻopōʻino ke maopopo kā maʻamau o kā lākou mōʻaui i he lohoʻia maʻamau ʻole. Lawelawa i nā mea kauahā pōʻino i ka hui ʻana me he poʻe ā he hui like he mawaha hoʻokahi wale nō a me ʻaʻole mālama nā mea kauahā pōʻino i ka kuamoʻo ʻōlelo aiʻole he faila kūlana kanaka. ʻImi lākou i ka wā ke hoʻolauna me nā poʻe hoʻopā ʻia, a hoʻopaipai iā lākou ke walaʻau pili i kā lākou mea ʻike ʻia a aʻo i nā ala ke hoʻomaluhia i ke koʻikoʻi. Kōkua nā mea kauahā i ke hoʻoulu i nā pilina launa a naʻau me nā kānaka ʻē aʻe ma ke kaiāulu a hoʻopaipai i nā ʻala holo ke kūlōʻihi a hoʻoholu hou. Hana pilipū nā mea kauahā pōʻino me nā hui kaiāulu ke hoʻomaʻa iā lākou i na kumuwaiwai ke loaʻa ai a hiki lākou ke kuhi i nā poʻe i ka lapaʻau naʻau ponkūpono a me nā lawelawe ʻē aʻe. Aʻole o CCP he kauka lapaʻau a ʻaʻohe hōʻike ā malama i nā inoa. NĀ PAPAHANA LOAʻA  Loaʻa i ke kālā kaulele no ke kauahā pōʻino i nā mokuʻāina, kelikoli, a me kahu alakaʻi nāki no ka mea o ʻelua mau papahana hāʻawi hoʻokō.  PAPAHANA LAWELAWE KOKE (ISP)  * 14 mau lā ma hope o he hoʻolaha hoʻopōʻino nui o ke Pelekikena ke loaʻa i IA, ua ka lā palena no ka noi ISP. * Hoʻomākaukau o FEMA i ke kālā no ka lawelawe a hiki i 60 mau lā koke o kaʻae ʻana o IA i kekahi hoʻopōʻino.  * Hoʻokō a hoʻoholo o FEMA i ka hāʻawi hoʻokō aupuni ISP me ka laukaʻi o SAMHSA.  PAPAHANA LAWELAWE MAʻAMAU (RSP)  * 60 mau lā ma hope o he hoʻolaha hoʻopōʻino nui o ke Pelekikena ke loaʻa i IA, ua ka lā palena no ka noiRSP. * Hoʻomākaukau o FEMA i ke kālā no ka lawelawe a hiki i ʻewalu mahina mai ka lā hoʻolaha o ke hāʻawi hoʻokō.  * Hoʻokō a hoʻoholo o SAMHSA i ka hāʻawi hoʻokō aupuni RSP me ka laukaʻi o FEMA.  ʻOkoʻa kēia paphana ʻelua a koi ʻelua mau noi ke loaʻa mai.  ʻAʻole pono ke loaʻa mai i ISP ma mua o RSP, a hoʻi ʻaʻole pono o RSP no ka mea o ka ʻae ʻana o ISP.  NĀ LOINA NUI Alakaʻi o ka Papahana Kākoʻo Ulia Pōpilikia & Hoʻomākaukau Kauahā i kekahi mau loina nui.  * IKAIKA KE KAHUA: Hoʻopaipai nā lawelawe i ka holu, hōʻikaika, a palekana hou. * ʻAʻOLE ʻALAWA I KA MAʻI:  ʻAʻole o nā mea kauahā pōʻino e hoʻohonohono, hoʻoheahea, ā kapa inoa maʻi i nā poʻe, ā kākau i nā kuamoʻo ʻōlelo o nā kūlana ponoʻī.   * MEʻE KA HOʻOLAUNA: Lawelawe i nā mea kauahā pōʻino i ke kōkua kāʻeuʻeu i nā kaiāulu hoʻopā ʻia, a kali ʻole i ka noi mai ʻana mai nā poʻe hoʻopā ʻia i ke kōkua.  * MĀKAUKAU ME KA MOʻOMEHEU: Pili koke nā mea kauahā pōʻino i nā mea ʻokoʻa moʻomeheu a hoʻomana, kūpono i nā hana pili ana i nā kaiaūlu kōkua ʻia.  * NAPENAPE:  Hoʻoholo nā lawelawe i nā wahi paʻalula ʻole, ʻaʻole ma loko he lapaʻau aiʻole keʻena.   * KŪKULU I KA PALENA Ū: Mākaukau nā lawelawe ke hōʻikaika nā ʻōnaehana kākoʻo ke loaʻa ma loko o ke kaiāulu.  * NUI KA PONOLIA, EMI KA KĀLAINOʻNOʻO:Kōkua na mea kauahā pōʻino ke kuhi i kā lākou mea pono ai a hoʻoholo kekahi papahana ke hoʻokō i ka lākou iho, a hoʻopuka manaʻopili i nā hui aiʻole mea laekahi ke hiki ke kōkua iā lākou.  * PIKOʻU HOʻOKAHI: Ke lawelawe i nā keʻena aupuni like ʻole, akā naʻe hoʻāʻo o CCP ke ua hoʻokahi papahana maʻalahi ke hōʻoia. NĀ LAWELAWE MALALO O KE KĀLĀ HĀʻAWI HOʻOKŌ ʻAe ana kēia mau lawelawe malalo o ka Papahana Kākoʻo Ulia Pōpilikia & Hoʻomākaukau Kauahā:  * KA HOAKŪKĀ PŌʻINO I HOʻOKAHI KANAKA:  Kokua i nā poʻe hoʻpā ʻia i ka pōʻino ke maopopo i kā lākou mōʻaui, hoʻomaikaʻi i ʻano kūlōʻihi, nānā i kā lākou koho, a hoʻopili aku me nā poʻe ame hui ke hiki ke kōkua iā lākou hulina alo aiʻole me he laina kelepona kūkākūkā pōʻino ā he ʻano walaʻau like ʻole ke hiki ke hoʻohana.  * KA ʻIKE KUMU Ā ʻŌLELO AʻO: Lawelawe i ke kōkua honua a me ʻike pili i nā kumuwaiwai a me kōkua ke loaʻa no nā mea hoʻopā i ka pōʻino.  * NA HUI KAUAHĀ PŌʻINO: Lawelawe nā hui kūkākūkā, alakaʻi i he mea kauahā pōʻino, ke kōkua i nā mea hoʻopā e loaʻa mai i nā loea pono.  * KE AʻO MŌHALA: Lawelawe i ka ʻike pili i ka mōʻaui, nā ʻano kūlōʻihi, a me nā kumuwaiwai ke hiki ke loaʻa mai.   * HOʻOPILI A KĀKOʻO I KE KAIĀULU:Kūkulu i nā pilina ma waena nā hui kumuwaiwai kaiāulu, nā hui hoʻomana, a me keʻena aupuni like ʻole kūloko.  * HŌʻIKE, ʻŌNAEHANA, A HOʻOPILI ME NĀ KUMUWAIWAI: Noiʻi i nā emi a pono kō keiki a mākua a kuhi ʻōnaehana i nā lawelawe hoʻopalekana hoʻopōʻino like ʻole, ā kauka maʻi naʻau, a hoʻomalu i ka hei lāʻau hoʻomalulu kino. * KŪKULU A HOʻOLAHA I NĀ MEA AʻO:Hana a hoʻolaha i nā palapala, leo nū hou, pepelu, pepa ʻōlelo aʻo, puke hoʻonaʻauao, a me ʻike pūnaewele hoʻoholo ʻia e ka limahana CCP.  * PĀPAHO A ME KŪKALA KŌKUA LEHULEHU:  Hana pū me nā hui hoʻolaha pāpaho, aupuni, nā hui manawaleʻa, a/ā nā mea kaiāulu ke hana a hoʻolaha nā kūkala i nā lehulehu.    KUHIA O LALO 1. Ka Papahana Kōkua Kanaka Ponoʻī a Hōʻike Loina (IAPPG) (fema.gov) [https://www.fema.gov/sites/default/files/documents/fema_iappg-1.1.pdf] (Mahele 5)